Wat is een hormoon precies?
Uitleggen wat een hormoon is, gaat het makkelijkst door iets over de betekenis ervan te vertellen. Het woord hormoon stamt namelijk af van het Griekse woord ‘hormao’ wat 'in beweging zetten' of ‘aandrijven’ betekent. Immers, een hormoon is een chemisch regelstofje dat allerlei functies in het lichaam reguleert en (langlopende) lichaamsprocessen beïnvloedt. Zo zet een hormoonstof organen en cellen aan tot actie: van versnellen en vertragen tot starten en stoppen. Vandaar dat een hormoonstofje ook wel een boodschapper wordt genoemd die zorgdraagt voor de communicatie tussen de cellen in je lichaam. Een hormoonstof reist na afgifte vervolgens door je bloed naar de plek waar het z’n werk moet doen.
Waar wordt een hormoon aangemaakt en welke?
Een hormoon wordt aangemaakt door een zogenaamde hormoonklier ofwel endocriene klier. Zo’n klier vind je op verschillende plaatsen in je lichaam. Voorbeelden van hormoonklieren zijn onder andere de hypofyse, de alvleesklier en de schildklier, maar ook de bijnieren, de eierstokken bij vrouwen en de zaadballen bij mannen. Hormoonstoffen die deze klieren produceren zijn - in willekeurige volgorde - schildklierhormoon, insuline, geslachtshormonen (oestrogeen en testosteron), melatonine, cortisol en nog veel meer. Er reizen namelijk wel meer dan honderd hormonen door je bloedbaan.
De functie van hormonen in je lijf
Kortgezegd zijn hormonen van levensbelang voor je lichaam en gezondheid. Ze sturen namelijk oneindig veel functies en processen aan. Zo zijn hormonen onder meer betrokken bij je afweer, spijsvertering, groei en ontwikkeling. Maar ook regelen ze je vocht- en zouthuishouding evenals je lichaamstemperatuur en niet te vergeten de voorplanting.
Verder oefenen hormonen invloed uit op je gevoelens, emoties en gedrag. Andere zaken waar hormoonklieren bij betrokken zijn is je eetlust, trek in zoet, vet en/of hartig en je energieverbruik. Ook de aanmaak van spieren en afbraak ervan plus waar je lichaam vet opslaat. Kortom, hormonen hebben meer invloed op je gezondheid en hoe je je voelt dan je denkt.
Enkele belangrijke hormonen
Een beknopt overzicht met belangrijke hormonen voor je gezondheid.
- Ghreline en leptine: dit zijn hormonen die je eetlust regelen. Zo is ghreline verantwoordelijk voor je zin in eten en wordt ook wel hongerhormoon genoemd. Leptine daarentegen geeft aan wanneer je vol zit en heet het verzadigingshormoon.
- Cortisol: dit is je stresshormoon. Je lichaam maakt het aan als je stress (fysiek/mentaal) ervaart. Het geeft je energie, werkt ontstekingsremmend, verhoogt je pijngrens en bevordert je trek in zoetigheid.
- Insuline: dit hormoon reguleert onder meer de bloedsuikerspiegel (bloedglucose) en is ook betrokken bij de vetstofwisseling. De aanmaak ervan gebeurt in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier.
- Melatonine: je pijnappelklier maakt dit zogenaamde slaaphormoon aan en het speelt een belangrijke rol bij je slaap-waakritme.
Thyroxine: dit is het schildklierhormoon en je lichaam heeft dit hormoon nodig om je stofwisseling (metabolisme) te reguleren. Je schildklier is betrokken bij allerlei belangrijke lichaamsprocessen. Van energiestofwisseling, lichaamstemperatuur, hartslag en bloeddruk tot spijsvertering en hersenontwikkeling.
- Oxytocine: ook wel het knuffelhormoon genoemd. Het hormoon geeft je onder meer een veilig gevoel en speelt een belangrijke rol bij de binding tussen ouder en kind. Verder is het betrokken bij de ontwikkeling van je zelfvertrouwen en aangaan van relaties plus vriendschappen. Lichamelijke aanraking en intimiteit bevorderen de aanmaak van oxytocine.
- Groeihormoon: je hypofyse maakt dit hormoon aan en het zorgt voor de vernieuwing en groei van onder andere spierweefsels, slijmvliezen en botweefsel. Verder helpt het bij herstel na ziekte en fysieke belasting.
- Oestrogeen en testosteron: dit zijn respectievelijk de vrouwelijke en mannelijke geslachtshormonen. Deze hormonen zijn onder andere verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de vrouwelijke en mannelijke geslachtskenmerken.
Wil je meer weten over hormonen, de werking ervan en de invloed op je gezondheid? Bekijk dan eens de opleiding Trainer Hormoonfactor.
