Faalangst overwinnen? Niet willen eten. Last van spanning en stress voor een proefwerk of examen. In huilen uitbarsten tijdens een presentatie of juist helemaal dichtklappen. Het zijn allemaal symptomen van faalangst, wat bij veel jongeren samengaat met een andere angst: sociale angst. Deze angsten zijn bij veel tieners (mede) oorzaak van problemen die ze ervaren op school en op sociaal vlak. Bij dergelijke problemen kan een jongerencoach helpen.
Faalangst en sociale angst
Faalangst is de angst om te falen bij activiteiten waarbij je op je prestaties wordt afgerekend. Of, zoals het woordenboek omschrijft: ‘angst dat je niet voldoet aan de gestelde verwachtingen’. In schoolsituaties gaat het dan om proefwerken, examens en presentaties, maar het kan ook voorkomen in sociale situaties. Zo zijn jongeren met sociale angst bang om verkeerd op anderen over te komen, niet geaccepteerd te worden en raar gevonden te worden. Volgens de één valt dit onder faalangst, de ander noemt het sociale angst. In veel opzichten lijken deze angsten op elkaar, en ze komen ook beiden vaak voor bij tieners. Toch zijn er verschillen in de manier waarop de twee angsten worden aangepakt. Sommige trucs werken wel tegen faalangst op school, maar niet tegen sociale angst. Want trucs om met faalangst om te gaan, zijn er genoeg. Met deze trucs, die een jongerencoach de tiener kan aanleren, komen tieners hun proefwerken beter door en kunnen ze zonder black-out door hun eindexamens heenkomen. Faalangst helemaal overwinnen is niet altijd mogelijk, ermee om leren gaan echter wel.
Impact van faalangst
‘Een beetje angst, hoe erg is dat nou? Gezonde spanning is juist goed.’ Uit dergelijke opmerkingen blijkt dat niet iedereen een goed beeld heeft van de impact die faalangst kan hebben op het leven van jongeren. Faalangst kan jongeren laten opzien tegen school. Zo erg, dat ze niet meer naar school willen. Dat ze letterlijk ziek zijn, ziek van angst en spanning. Want iedere dag weer wachten er op school proefwerken en presentaties. En iedere dag weer kan je zomaar een beurt van een docent krijgen. Terwijl de hele klas naar je kijkt en luistert. Alleen al de gedachte daaraan kan bij jongeren met faalangst zorgen voor zweet in de handen, misselijkheid en neiging tot braken. Is het eenmaal zover op school, dan kan je dichtklappen, het niet meer weten, hoe hard je ook geleerd hebt. Er komt niet meer uit dan gestotter. Een verschrikkelijke ervaring, zeker voor tieners. Het probleem is dat de faalangst hierdoor alleen maar erger wordt, er ontstaat een vicieuze cirkel. Hoe meer van dit soort moeilijke ervaringen, hoe meer onvoldoendes een jongere haalt door de black-outs en het dichtklappen, hoe minder hij of zij in zichzelf gaat geloven.
Jongerencoach helpt faalangst overwinnen
Faalangst is desastreus voor het zelfvertrouwen van jongeren. Voor leren zijn ze steeds minder te motiveren (‘ik haal toch slechte cijfers’) en het vertrouwen in anderen wordt steeds kleiner (‘iedereen kijkt naar me, iedereen lacht me uit’). Een jongere met faalangst kan zo in een sociaal isolement terechtkomen. Schoolwerk lukt niet meer, de spanning en stress zorgen ervoor dat de jongere leuke dingen afzegt, en ook het slaapgebrek kan de jongere opbreken. De angst en het gevoel van falen en het missen van zelfvertrouwen kunnen ook op andere vlakken in het leven van de jongere een rol gaan spelen: angst om nieuwe contacten te leggen en nieuwe dingen te proberen, angst om te solliciteren en gebrek aan structuur.
Een jongerencoach kan in zo’n geval helpen. De jongerencoach kan de jongere met faalangst leren om anders te gaan denken. Niet ‘ik zal wel weer een onvoldoende halen’, maar: ‘je kent het, je haalt wel een voldoende.’ Niet ‘ik zal wel zakken voor mijn examen’, maar ‘als 98% kan slagen, kan ik het ook’. Daarnaast helpt de jongerencoach structuur aan te brengen en tijd voor ontspanning en leuke dingen in te plannen. Ook kan de jongerencoach wijzen op succeservaringen en zorgen dat de jongere succeservaringen krijgt. Dat kan goed zijn voor het zelfvertrouwen. Zo kan een jongerencoach een jongere met faalangst helpen uit de vicieuze cirkel te komen. Daarmee zijn alle problemen niet opgelost, maar zakt de jongere in ieder geval niet dieper weg. Langzaam aan kan de jongere dan weer vertrouwen krijgen in zichzelf en anderen, leren te ontspannen en tijd nemen voor leuke dingen.
Wil jij jongeren met faalangst helpen? Kijk dan bij de opleiding Jongerencoach.
Meer informatie over het begeleiden van jongeren>>
