Wat is angst en hoe voelt het?
Dat angstige gevoel herken je vast wel. Plots is het er. Bijvoorbeeld als je de weg wilt oversteken en er komt een auto met hoge snelheid aan. Dan spring je automatisch opzij. Je bent immers bang dat de auto je omver rijdt. Dit is een gezonde en natuurlijke reactie. Je geest en/of lichaam beschermen je in een split second tegen potentieel gevaar.
Kom je oog in oog te staan met dergelijk reëel gevaar? Zoals die auto? Dan vindt er een soort automatische kettingreactie in je lichaam plaats. Je hartslag versnelt, bloed wordt naar je spieren gepompt, je gaat sneller ademen, je bloeddruk stijgt en je gaat transpireren. Kortom, je lichaam maakt zich klaar voor de strijd. Voor de mensen in de oertijd, duizenden jaren geleden, bijzonder nuttig. De bange gevoelens hielpen toen om tijdig het gevaar te herkennen, te bestrijden, te vermijden en dus te overleven.
Bang zijn anno nu en waarom?
In de huidige maatschappij is de dreiging ten prooi te vallen aan wilde beesten, andere stammen, giftige slangen, spinnen enzovoort niet meer present. Toch trigger je geregeld je beschermingsmechanisme. Niet omdat je fysiek in gevaar bent, maar vanwege (niet-realistische) situaties die je als pijnlijk en naar ervaart. Bijvoorbeeld een ziekenhuis- of tandartsbezoek, sollicitatiegesprek, spinnen, overlijden dierbare et cetera. Die angst die je voelt is doorgaans gebaseerd op herinneringen, dromen, ervaringen, verwachtingen, gedachten en dergelijke.
Want, zoals bekend kunnen angstgevoelens je om allerlei redenen parten gaan spelen. Enkele voorbeelden zijn: opgroeien in een gezin met bange en overbezorgde ouders, traumatische ervaringen als een oorlog meemaken of mishandeling en misbruik. Maar ook: ingrijpende en stressvolle gebeurtenissen, positief en negatief. Denk aan een ongeval, geboorte kind, dood, promotie, scheiding en dergelijke. Verder kan ook een laag zelfbeeld en je slecht kunnen uiten een rol spelen.
Kortom: angst is een waarneming die te maken heeft met gevaar: realistisch en niet-realistisch. Als je denkt dat er iets ergs gebeurt, slaat je lichaam alarm en treedt het beschermingsmechanisme in werking. En hoewel de vrees die je voelt hetzelfde is als die van de holbewoners is er wel degelijk een verschil. Tegenwoordig ben je bang dat een specifieke situatie zich herhaalt. En dat nestelt zich in je brein en op het moment dat je in een vergelijkbare situatie dreigt te belanden, gaat de alarmbel af. Oh ja, en het mechanisme is zodanig afgesteld dat het liever te vaak alarm slaat dan rustig achterover leunt en afwacht wat er gaat komen.
De 2 belangrijkste angstsoorten van nu
Eigenlijk ben je als mens maar bang voor 2 dingen: de angst om de controle te verliezen en niet geliefd te zijn. En beide angsten zijn terug te voeren op wat er duizenden jaren geleden in de oertijd speelde, namelijk:
De controle verliezen
Dit betekent geen grip of houvast meer hebben. Weerloos zijn en overgeleverd aan…. Okay. In de oertijd kon je je het niet permitteren de controle kwijt te raken. Dan zou je ten prooi vallen aan gif, roofdieren en/of wildemannen. Daarom trok je ten strijde of vluchtte. Vrees was hierin je raadgever. Die zorgde ervoor dat je gevaarlijke situaties en gebeurtenissen overleefde.
Anno nu is er van dit soort gevaren geen sprake meer. Toch is het heel menselijk om graag ‘in control’ te willen zijn. Want, dat biedt houvast, geeft een veilig gevoel en zekerheid. Daarom maak je bijvoorbeeld plannen voor later om grip op de toekomst te houden. Werk je hard omdat je bang bent voor baanverlies en de financiële gevolgen. Wat je eigenlijk doet is inspelen op wat er eventueel zou kunnen gaan gebeuren. En… omdat je niet wilt falen, mislukken, afgaan et cetera…. Laat je je in feite dus leiden door je angst de controle te verliezen.
Niet geliefd zijn
Ook bang zijn voor afwijzing door anderen is een angstgevoel dat z’n oorsprong in de oertijd heeft. Want, indertijd had je elkaar nodig om te overleven. Viel je buiten de stam? Dan was je overlevingskans nihil. Je had immers geen eten, kleding en onderdak, maar moest eveneens lichamelijke veiligheid, saamhorigheid en liefde van je stamgenoten ontberen.
Enfin, van nature ben je als mens dus een sociaal wezen die ergens bij wil horen. Vandaar dat de angst niet geliefd te zijn ertoe leidt dat je bijvoorbeeld blijft doormodderen als je huwelijk of relatie is doodgebloed. Of dat je geen nieuwe relatie aangaat vanwege eerdere negatieve ervaringen. Maar, ook bang bent om nieuwe vriendschappen aan te gaan.
Je angstgevoelens overwinnen?
Wil je je minder angstig voelen? Loop er dan niet voor weg, maar zie het als een emotie die er mag zijn en heb vertrouwen in jezelf. Herken je angstgevoelens en benader die niet als een boeman, maar als een oude bekende. Die op bezoek komt en waar je helemaal niet bang voor hoeft te zijn. Zie het positief en stel jezelf open voor het leven. Laat je niet gek maken door gedachten, ervaringen, herinneringen enzovoort. Want, dat is zeker geen garantie voor de toekomst. Doorbreek de vicieuze angstcirkel. Zet telkens een klein stapje en overwin je angst beetje bij beetje.
Wil je zelf mensen kunnen begeleiden die worstelen met gebrek aan zelfvertrouwen of angsten? Dan is de opleiding Mental Coach wellicht iets voor jou. Een door Sonnevelt opgeleide mental coach leert hoe je mensen kunt coachen om het beste uit zichzelf te halen.
