Stress ervaren
Burn-out en overspannen raken, heeft eigenlijk alles te maken met stress. De mate waarin je het ervaart en hoe je ermee dealt.
Met stress hebben we allemaal op z’n tijd van doen. In het groot en klein. In principe maakt stress je alert waardoor je adequaat reageert. Bijvoorbeeld tijdens een sollicitatiegesprek, maar ook om een ongeluk te voorkomen. Of wanneer je je optimaal moet concentreren voor een examen, belangrijk werkoverleg en dergelijke. Is het moment suprême voorbij? Dan ebt je spanning weg. Een normale en gezonde reactie.
Maar, wanneer vervaagt de grens tussen gezond gestrest zijn en overspannen raken of erger: een burn-out krijgen? Dat is best lastig. De een vindt een beetje stress al te veel, terwijl een ander daardoor juist beter presteert.
Overspannen
Eis en verwacht je gedurende een bepaalde periode heel veel van jezelf? En bouw je die spanningen niet af? Dan blijft je stress langdurig present. Bijvoorbeeld: tijdens een bepaalde periode op je werk is het superdruk. Dat kan je zorgtaken thuis onder druk zetten en misschien ook nog relatiestrubbelingen geven. In een korte tijd stapelen de stressfactoren zich op. Gevolg daarvan kan zijn dat je het overzicht verliest. Je gaat je moe voelen, wordt onrustig, opgejaagd en ervaart stemmingswisselingen. Met andere woorden: je bent overspannen.
Overspannenheid wordt in Nederland vaak omschreven als een voorfase van een burn-out. Vaak ligt de directe aanleiding niet ver terug in het verleden. De duur van overspannenheid beperkt zich dan ook vaak van een paar weken tot maximaal 3 maanden. Daarbij hoeft dat uit balans raken niet door je werk te komen. Ook overlijden dierbare, ziekte kind, verbouwing, relatie- of geldproblemen en dergelijke kunnen de aanleiding zijn.
Behandeling overspannen zijn
Ben je overspannen? Jakker niet door. Neem even de tijd voor jezelf. Want, overspannenheid is zogezegd omkeerbaar. Door te zorgen voor voldoende rust, afleiding en ontspanning. Je voelt je dan binnen afzienbare tijd weer fit en helemaal jezelf. Lukt dat niet? Ga dan zeker naar je huisarts. Omdat je door het negeren van de overspannensymptomen het risico loopt ‘burned out’ te raken.
Burn-out
‘Burned out’ raak je als je langdurig stelselmatig te veel en te vaak over je grenzen heengaat zonder te herstellen. Je pleegt dan als het ware roofbouw op je gezondheid. Kenmerkend is dat dit wel enkele jaren kan duren. Maar, uiteindelijk raak je fysiek, emotioneel en mentaal compleet op. Je hebt geen energie meer en voelt je dodelijk vermoeid. Bent uitgeput ofwel opgebrand. Je kunt eenvoudigweg niet meer.
Vaak is het de omgeving die als eerste merkt dat het niet goed met je gaat. Omdat je eigenlijk al heel lang, soms meerdere jaren, op je tenen loopt. Je hebt zelf ook het gevoel geen controle meer te hebben over je functioneren. Je bent extreem moe, prikkelbaar en hebt geen plezier meer in je werk en andere dingen. Verder pieker je lang en veel, kampt met concentratieverlies, denkt en doet chaotisch en hebt slaapproblemen. En dan… opeens gaat het mis. Je stort volledig in. Een klein – onbeduidend – voorvalletje kan de druppel zijn die de emmer laat overlopen.
Burn-out en werk
Van een burn-out wordt vaak gezegd dat het door werk komt. Of dat werkelijk zo is? Moeilijk te zeggen. Aangezien het vaak jaren duurt voordat het zich daadwerkelijk openbaart. Meestal is er dan niet één oorzaak aan te wijzen. Het ligt eerder voor de hand dat het een combinatie is van te lang te veel werken, te weinig rust nemen en niet ontspannen. Verder blijken ook persoonlijke karaktereigenschappen van invloed te zijn. Denk aan: plichtsgetrouw zijn, sterk verantwoordelijkheidsgevoel en perfectionisme. Daarnaast kunnen ook privéomstandigheden meespelen. Een scheiding, ziekte of overlijden.
Verder is een burn-out niet herstelt als je opgebrande gevoel verdwenen is. Het kost vaak maanden voordat je weer in balans bent.
Behandeling burn-out
Des te eerder je actie onderneemt, des te korter ben je uit de roulatie met een burn-out. Aangezien het doorgaans toch wel enige tijd kost om ervan te herstellen. Meestal doe je dat onder begeleiding. Daarbij draait het er niet alleen om weer energie te krijgen, maar ook om te achterhalen wat de burn-out heeft veroorzaakt. Doe je dat niet? Dan is de kans op herhaling in de toekomst groot.
Wil jij mensen helpen die kampen met stressproblemen, overspannen zijn of zelfs in een burn-out terecht zijn gekomen? Neem dan eens een kijkje bij de opleiding Stress en Burn-out Coach.
