Een hooggevoelig, ofwel hoogsensitief, kind is overmatig gevoelig voor allerlei indrukken en prikkels uit de omgeving. Zo hoort, voelt, ruikt, ervaart het kind alles veel intenser dan een kind dat niet zo gevoelig is. Het gevolg: overprikkeling. Daardoor kan het kind bijvoorbeeld heel druk worden en/of boos reageren of zich juist terugtrekken en stil en verlegen worden. Volgens de Amerikaanse psychotherapeut Elaine Aron, grondlegster van het begrip hoogsensitief persoon (HSP), is hier bij 1 op de 5 kinderen sprake van. Vermoed je dat jouw kind extra gevoelig is? Onderstaand enkele belangrijke kenmerken en tips voor hoe je als ouder omgaat met een hooggevoelig kind.
Wellicht vraag je je als ouder af: hoe herken ik hooggevoeligheid bij mijn kind? Elaine Aaron heeft een lijst samengesteld met kenmerken. Hiermee kun je als ouders onderzoeken of je kind hoogsensitief is.
Een veelgehoord kenmerk van hoogsensitiviteit is oog voor detail hebben, maar ook: naadloos stemmingen en sferen oppikken, schrikken van harde en onverwachte geluiden en te maken hebben met een overactief afweersysteem. Denk aan allergieën, gevoelig voor pijn en het snel warm of te koud hebben. Verder houdt een hooggevoelig kind niet van natte en/of zanderige kleren, staat het bekend om zijn/of haar perfectionisme, schiet het kind snel in de stress bij veranderingen en houdt er niet van dat je hem of haar streng toespreekt, dan wel berispt. Andere tekenen van hooggevoeligheid zijn: de kat uit de boom kijken, intuïtief, diepzinnige vragen stellen, houden van rustige spelletjes en graag in de natuur zijn.
Wanneer hoogsensitieve kinderen blootstaan aan veel prikkels is dat niet zonder consequenties. Dit kan zich vervolgens op allerlei manieren uiten. Enkele tekenen van overprikkeling zijn onder andere: vermoeidheid, last hebben van slapeloosheid, zeer ongeduldig zijn en/of driftbuien hebben, kampen met buik- en hoofpijnklachten, overmatig veel piekeren en/of neerslachtig zijn. Rijst de vervolgvraag: hoe voorkom je nu dat een hoogsensitief kind overprikkeld raakt.
Hooggevoelige kinderen zijn net als baby’s gebaat bij voldoende slaap, maar ook een heldere en duidelijke dagstructuur. Niet alleen door de week en in het weekend, maar ook in de vakanties. Daarnaast houden zij van schone en droge kleding die bovendien prettig zitten. Zonder irritante labeltjes of kriebelende stofjes.
Of het nu gaat om een verhuizing, andere school, klas, sportclub enzovoort. Hooggevoelige kinderen vinden veranderingen moeilijk en hebben tijd nodig om te wennen aan nieuwe situaties. Je helpt je kind door hem of haar stapje voor stapje te begeleiden. Vertel vooraf wat er gaat gebeuren. Ga samen een kijkje nemen en praat er vervolgens samen over. Zo kan het alvast aan de komende verandering wennen.
Voor hoogsensitieve kinderen is het belangrijk dat zij de overdaad aan prikkels kwijt kunnen. Je kunt je kind daarbij helpen door activiteiten te ondernemen. Bijvoorbeeld een uitstapje naar het bos, muziek maken of sporten. Of stimuleer creatieve activiteiten. Hooggevoeligheid komt ook vaak met een hoge mate van creativiteit. Ook een eigen - rustig - plekje in huis kan helpen. Waar je kind zich even kan terugtrekken en bijkomen na bijvoorbeeld een drukke dag op school.
Kinderen die hooggevoelig zijn hebben vaak wat meer tijd nodig. Onder andere omdat zij gewoonweg meer opmerken. Van sferen, details tot stemmingen. Dat kan je als ouder op de proef stellen. Blijf vooral kalm en reageer niet boos. Want dan schiet een hoogsensitief kind snel in de stress, wordt paniekerig, boos of trekt zich terug. Reageer daarom in moeilijke situaties rustig en begripvol. Geef bij voorkeur opbouwende en liefdevolle kritiek. Dan bereik je meer.
Is je kind hooggevoelig? Praat erover met de leerkrachten op school. Vraag om begrip, juiste begeleiding en evalueer geregeld hoe het gaat. Je voorkomt zo dat je kind niet graag naar school gaat, zich terugtrekt en/of driftig wordt door de overdaad aan prikkels.
Met een hoogsensitief kind omgaan kan behoorlijk wat van ouders vergen. Wil je graag wat extra ondersteuning? Er zijn kindercoaches met als specialisatie omgaan met hooggevoelige kinderen. Vraag hun om advies of hulp als je daar behoefte aan hebt. Het bevordert de relatie met je kind.
Wil je leren om kinderen te begeleiden in hun ontdekkingstocht naar het vinden van balans tussen de mooie kwaliteiten én valkuilen die HSP met zich mee brengt? Bekijk dan opleiding Kindercoach HSP.
De opleiding Kindercoach HSP verschilt ten opzichte van de opleiding Kindercoach op onderstaande punten:
Leer hoe je als coach kinderen en ouders/opvoeders kunt begeleiden in de opvoeding en bij ontwikkelingsvraagstukken.
Leer kinderen begeleiden in hun ontdekkingstocht naar het vinden van balans tussen de kwaliteiten én valkuilen van hooggevoeligheid.