Motivatie is een begrip dat veel voorkomt in de psychologie, criminologie en de pedagogiek, om uit te drukken dat iemand een zeker doel wil bereiken of een bepaalde prestatie wil leveren. De term ‘motivatie’ ontstond pas na de uitvinding van de mechanische klok; een vorm van motivatie is drijfveer. In de psychologie beschrijft men deze term als ‘de door biologische processen veroorzaakte motivatie om bevrediging te vinden, zoals honger, dorst en vermijden van pijn.
Vormen van motivatie
- In de sport is motivatie zeer belangrijk om doelen na te streven, zoals prestaties leveren en om te blijven trainen.
- In de arbeids- en organisatiepsychologie is motivatie een kernbegrip. Denk daarbij aan hard werken en goede prestaties leveren.
- In de criminologie bestaan er diverse motivaties die aanzetten tot crimineel gedrag, zoals geldingsdrang, machtsdrang en de hang naar erkenning.
- Het onderwijs zoekt voortdurend naar methodes om de studiemotivatie van studenten te bevorderen.
Motivatie, de drie dimensies
Motivatie wordt bepaald door drie dimensies:
strategie: de strategie die iemand hanteert om zijn/haar doel te bereiken
moeite: de energie die iemand steekt in acties om zijn/haar doel te bereiken
verbondenheid: de mate waarin iemand zich verbonden voelt met het gestelde doel
Motivatie en prikkels die aanzetten tot actie
Emoties kunnen een bijzonder sterke drijfveer zijn bij het maken van keuzes of je iets wel of niet doet. Het zijn psychische of lichamelijk prikkels die je als gunstig of schadelijk ervaart. Deze prikkels zetten je aan tot actie. Prikkels kunnen zich aandienen in de vorm van interne prikkels, zoals pijn, honger of dorst. Daarnaast kunnen ook externe prikkels emoties oproepen, zoals het zien van een auto-ongeluk, hetgeen een naar gevoel oproept of een compliment dat ons blij maakt.
Motivatie en presteren: Achievement Goal Theory
Motivatie en presteren: Achievement Goal Theory is een theorie die beschrijft hoe motivatie en taakprestatie, met name binnen de sport, met elkaar samenhangen. In de sportpsychologie is het maximaliseren van de motivatie van sporters een belangrijk onderwerp. Juist motivatie is onmisbaar bij het leveren van topprestaties. In de Achievement Goal Theory wordt een indeling van factoren gemaakt: prestatiebenadering, prestatievermijding, taakbenadering en taakvermijding.
Motivatie en prestatie
We leven in een prestatiemaatschappij. Werkgevers willen dat hun personeel presteert en ouders hebben bepaalde verwachtingen ten opzichte van hun kinderen. Faalt een werknemer, dan faalt een werkgever, zo ook voor ouders en kind. De Vlaamse professor Maarten Vansteenkiste is een autoriteit op het gebied van motivatiepsychologie.
Volgens hem ontbreekt het veel mensen aan motivatie, omdat hun inzet door hun omgeving van hen ‘wordt verwacht’, ofwel, ze doen het niet meer voor zichzelf, maar om hun ouders of hun trainer te plezieren. Van nature zijn we allemaal ontdekkingsreizigers; jonge kinderen zijn dat allemaal. Ze willen alles weten: wat, hoe, waarom? Om iemand blijvend te motiveren is het volgens Vansteenkiste belangrijk om:
- diegene de vrijheid te geven zelf initiatief nemen(moeite)
- duidelijkheid en structuur te bieden (strategie)
- betrokkenheid te bieden (verbondenheid)
Motivatie is veel complexer dan men op het eerste gezicht zou zeggen. Vaak is een gebrek aan motivatie het gevolg van onbewuste processen. Door jezelf te verdiepen in de psychologie van de motivatie, kun je gedragingen van mensen om je heen doorgronden en ze tot waardevolle inzichten brengen.
