Arbeidsrelatie
Bij het aangaan van een arbeidsrelatie wordt een contract opgesteld. Daarin worden allerlei zaken vastgelegd, zoals: de werkzaamheden van de werknemer, het loon, de duur van de arbeidsrelatie en de vakantiedagen. Maar impliciet verwachten werkgever en werknemer veel meer van elkaar. Zo biedt een werknemer vaak zijn opleidingsvaardigheden, tijd, inzet en een gemotiveerde werkhouding. De werkgever geeft hiervoor terug: een salaris, waardering, leuke collega’s, genoeg vrije tijd en zekerheid. Als werkgever en werknemer krijgen wat ze verwachten, is de arbeidsrelatie meestal goed. Er kunnen echter door allerlei oorzaken wrijvingen ontstaan.
Verstoring van de arbeidsrelatie
De arbeidsrelatie kan allereerst onder druk komen te staan als aan bovengenoemde verwachtingen niet wordt voldaan. Bijvoorbeeld doordat de werknemer niet over de opleidingsvaardigheden blijkt te beschikken die de werkgever verwachtte. Aan de andere kant kan de werknemer teleurgesteld zijn als er geen leuke collega’s zijn, er te veel van hem wordt gevraagd of hij geen waardering krijgt. In dergelijke gevallen raakt de arbeidsrelatie dus verstoord. Dat kan zowel medische als financiële gevolgen hebben. Allereerst kan een slechte arbeidsrelatie veel stress opleveren. Stress is niet goed voor het lichaam, vooral niet als die stress langdurig is. Werknemers die zich niet gewaardeerd voelen, op hun tenen lopen of blootstaan aan tijdsdruk, kunnen door de stress die dat met zich meebrengt hun werk minder goed uitvoeren en zelfs een burn-out krijgen. Dit gaat weer ten koste van de productiviteit in het bedrijf. Bovendien kosten zieke werknemers het bedrijf geld. Als de arbeidsrelatie langdurig verstoord is, kan dat leiden tot ontbinding van de arbeidsrelatie. Dat kost de werkgever vaak ook geld, of het gaat ten koste van het inkomen van de werknemer. Ook de juridische procedure die hieraan vastzit heeft een behoorlijk prijskaartje.
De relatie goed houden
Het goed houden van de arbeidsrelatie is de verantwoordelijkheid van zowel de werknemer als de werkgever. Belangrijke sleutelwoorden hierbij zijn openheid en communicatie. Alleen als er openheid is en werknemer en werkgever met elkaar praten over mogelijke teleurstellingen, frustraties en misverstanden, kunnen conflicten voorkomen worden. Als er geen open sfeer is en werknemers ergeren zich aan het beleid van de werkgever of aan de gang van zaken binnen het bedrijf, dan kan dat leiden tot opgekropte frustraties. Als die er uiteindelijk uitkomen is de bom gebarsten en is een arbeidsrelatie vaak niet meer te herstellen. Bovendien leiden opgekropte frustraties op de werkvloer vaak tot een burn-out. Het is daarom belangrijk dat werknemers open zijn naar hun werkgever en het op tijd aangeven als er dingen niet goed gaan of als ze ontevreden zijn. Ook een te hoge werkdruk moeten werknemers tijdig kunnen aankaarten bij de werkgever.
Anderzijds moet de werkgever zich zelf ook bewust zijn van de situatie van werknemers. Een compliment op zijn tijd kan heel motiverend werken en kan de werknemers helpen om hun werk met plezier te blijven doen. Ook moet de werkgever zelf in de gaten houden of de werknemers niet teveel werk hebben en of ze goed op hun plek zitten in de organisatie. Betrokkenheid van de werkgever bij zijn werknemers kan dan ook heel goed zijn voor de arbeidsrelatie.
Hulp van buitenaf
Om beginnende conflicten te voorkomen of om bestaande conflicten op te lossen, kan er gebruik gemaakt worden van een bedrijfsmaatschappelijk werker. Dat is iemand die voor ieder conflict in een arbeidsrelatie om hulp gevraagd kan worden. In de praktijk gaat het vaak om sociaal-emotionele problemen die de arbeidsrelatie onder druk zetten. Hoe eerder een bedrijfsmaatschappelijk werker bij dergelijke problemen om hulp wordt gevraagd, hoe meer ellende er voorkomen kan worden. Op tijd uitpraten van sociaal-emotionele problemen kan immers goed zijn voor de productiviteit, kan een burn-out voorkomen en voorkomt de stress van grote confrontaties op de werkvloer.
Als de arbeidsrelatie ernstig geschaad is, kan ook de hulp van een mediator nog uitkomst bieden. Dat is een onafhankelijke, neutrale derde partij die het gesprek faciliteert en bevordert, om uiteindelijk het conflict op te lossen.
Ontbinding van de arbeidsrelatie
In sommige gevallen lijkt de arbeidsrelatie echt niet meer te herstellen te zijn, ook niet met hulp van een mediator. Dat is bijvoorbeeld het geval bij seksuele intimidatie, liefdesrelaties op de werkvloer of bij wisseling van management dat door werknemers niet geaccepteerd wordt. In dergelijke gevallen kan de arbeidsrelatie ontbonden worden door een rechter.
