‘Superfoods versterken het immuunsysteem’. Met deze claim worden veel superfoods verkocht, net als vele voedingssupplementen. Dat superfoods het immuunsysteem versterken is vooral vanwege de aanwezigheid van antioxidanten, die vrije radicalen afbreken of het ontstaan ervan voorkomen.
Superfoods helpen het immuunsysteem de schadelijke invloed van vrije radicalen, die vrijkomen bij verbrandingsprocessen in het lichaam, tegen te gaan. Voor die verbrandingsprocessen is zuurstof nodig, een onmisbaar molecuul voor het leven. Denk maar aan een kaars die zonder zuurstof niet brandt, en aan het roestproces bij ijzer, dat alleen kan plaatsvinden met behulp van zuurstof. In ons lichaam is zuurstof ook nodig voor verbrandingsprocessen. Het afbreken van voedingsstoffen is zo’n proces. Zonder die processen kunnen we niet overleven. Maar die afbraakprocessen zorgen ook voor het ontstaan van vrije radicalen. Moleculen die lijken op gewone zuurstofmoleculen of andere moleculen. Vrije radicalen zijn moleculen die ondertussen een schadelijke werking kunnen hebben in het lichaam. Men vermoedt dat deze vrije radicalen binnen kunnen dringen in de celkern, waar ze het DNA beïnvloeden. Daardoor worden bepaalde eiwitten niet meer goed aangemaakt. Verschillende verouderingsprocessen, zoals het ouder en rimpeliger worden van de huid, worden toegeschreven aan de invloed van vrije radicalen. Net als het ontstaan van tumoren, reuma, hart- en vaatziekten.
Gelukkig is er iets te doen aan vrije radicalen. Ons immuunsysteem doet dat zelf al, doordat enzymen in het lichaam die vrije radicalen kunnen ‘vangen’. Het immuunsysteem breekt deze vrije radicalen vervolgens af. Om het immuunsysteem een handje te helpen, kan het goed zijn om antioxidanten te eten. Die antioxidanten zitten onder andere in veel superfoods. Vooral voeding met veel vitamine C en E, B-caroteen en zink en selenium zijn goed tegen vrije radicalen. Deze stoffen ‘vangen’ vrije radicalen weg of voorkomen het ontstaan daarvan, door ongewenste verbrandingsprocessen in het lichaam tegen te gaan.
Hoe kunnen die antioxidanten uit superfoods het immuunsysteem dan versterken? Wat hebben ze precies met elkaar te maken? Daarvoor moeten we dieper ingaan op de werking van het immuunsysteem. Het immuunsysteem maakt allerlei soorten verdedigingscellen aan: cellen die heel specifiek op bepaalde ziektekiemen af gaan bijvoorbeeld, en die ook weer herkennen bij een nieuwe aanval van diezelfde ziektekiemen. Die cellen worden bijvoorbeeld aangemaakt bij vaccinaties. Maar er zijn ook algemenere cellen van het immuunsysteem, bijvoorbeeld fagocyten. Deze fagocyten ruimen alle lichaamsvreemde en schadelijke stoffen op en helpen bij het opruimen van vrije radicalen. Als deze vrije radicalen aan antioxidanten uit superfoods binden, worden ze herkend door fagocyten, die deze moleculen ‘opeten’ en afbreken. Daarbij worden ook de vrije radicalen dus verwijderd.
Welke superfoods zou je dan moeten eten om het immuunsysteem met antioxidanten te versterken? Bessen zijn een belangrijke groep, daarin zitten naast antioxidanten ook bioflavonoïden. Dit zijn stoffen die in veel voedingsstoffen samen met vitamine C – ook een antioxidant – voorkomen en werken tegen bijvoorbeeld spataderen. Ook appels, grapefruit en ander fruit bevatten veel antioxidanten. Bij aanbieders van allerlei superfood zijn voedingsmiddelen te vinden uit bijvoorbeeld de Amazone. Bessen die daarvandaan komen bevatten extra veel gunstige stoffen. Niet alleen antioxidanten zijn dan belangrijk, maar ook stoffen die tegen allerlei ziektebeelden werken. Hoewel de wetenschappelijke wereld nog niet altijd de werking hiervan heeft kunnen aantonen, zijn er volken die deze producten al eeuwen gebruiken en overtuigd zijn van de positieve werking van deze superfoods.