Kinderen zijn net kleine aapjes. Ze doen ouders na. Niet alleen wanneer je je er bewust van bent, maar ook als je er geen erg in hebt. Bijvoorbeeld wanneer je door een rood stoplicht rijdt, voordringt bij de bakker of op je nagels bijt. In dit artikel meer over de (on)bewuste voorbeeldfunctie van ouders.
Opvoeden en je voorbeeldfunctie
Opvoeden is voorleven en heeft alles te maken met je voorbeeldfunctie als ouders. Je geeft je kinderen zowel terloops en bewust het goede voorbeeld, maar het gebeurt ook onbedoeld en onbewust.
Bewust opvoeden en het goed voordoen draait onder andere om waarden en normen. Meestal zijn die gebaseerd op wat je zelf van huis uit hebt meegekregen en de ervaringen die je later hebt opgedaan. Krijg je kinderen? Dan geef je dat door. Wat je weet, hebt geleerd en wenselijk vindt. Dat doe je bewust voor.
Maar, daarnaast gebeurt opvoeden ook onbewust. Bijvoorbeeld wanneer je nog snel een groen stoplicht wilt halen en pardoes door rood rijdt. Gemakshalve even een stukje over de stoep rijdt omdat het net wat sneller is. Of wanneer je weer naar je smartphone grijpt als je een bliepje hoort. Het zit ‘m vaak ook in allerlei kleine dingetjes. Hoe je praat, je non-verbale communicatie, je eetgedrag et cetera.
Ook dat zien kinderen en kunnen zij als ‘normaal’ interpreteren en na gaan doen. Ze zien hun ouders als hun grote voorbeeld.
Let er maar eens op. Je kinderen doen heel veel dingen die jij, je partner en anderen die nauw bij de opvoeding zijn betrokken na. Zonder dat je er erg in hebt. Als ouders houd je je immers niet altijd aan alle regeltjes, normen, waarden en wetten. Ondertussen verwacht je het wel van je kind.
Opvoeden is voorleven
Wees je bewust van je eigen gedrag
Welk gedrag je acceptabel vindt van je kinderen bepaal je uiteraard als ouders zelf. Wil je dat je kinderen gezond eten? Niet gaan roken? Verstandig met geld omgaan? Communiceer dat niet alleen in woorden, maar laat dat ook in je gedrag tot uiting komen. Doe je dat niet? Dan is de kans groot dat je kinderen denken dat het helemaal niet zo relevant is als je zegt. Realiseer je dat en wees je bewust van je eigen gedrag.
Zorg dat je geloofwaardig bent
Wil je dat je kinderen geloven wat je doet en zegt? Zorg dan dat je geloofwaardig en betrouwbaar overkomt. Dus is je boodschap dat ze niet mogen vloeken? Doe dat dan zelf ook niet, want het tast je geloofwaardigheid aan wanneer je het wel doet. Kinderen kunnen dan denken dat het minder belangrijk is dan je ze vertelt.
Licht toe en leg uit
Natuurlijk is opvoeden niet alleen voorleven. Ook een nadere uitleg of toelichting geven hoort er zo nu en dan bij. Bijvoorbeeld wanneer je een glas wijn drinkt, kun je vertellen dat het een drankje voor volwassenen is. Of bijvoorbeeld waarom je kind van 6 jaar nog geen smartphone krijgt.
Wees een rolmodel
Als ouders heb je flink wat invloed op hoe kinderen zich gedragen. Door zelf het goede voorbeeld te geven, leer je je kinderen wat wel en niet kan en/of mag en wat gewenst en ongewenst is. Zeg maar een soort rolmodel zijn. Ofwel: een goed voorbeeld doet goed volgen.
Kijk naar jezelf
Kinderen opvoeden doe je met vallen en opstaan. En dus maak je fouten. Dat is helemaal niet erg. Belangrijk is wel dat je dan even stilstaat bij je eigen gedrag, gewoontes en manieren. Wat wil je absoluut niet dat je kinderen overnemen? Ga eens bij jezelf te rade en probeer dat te veranderen. En nee, je hoeft niet perfect te zijn. Fouten maken hoort bij het leven en kinderen mogen dat ook zien. Immers, daar kunnen zij ook van leren, hoe iets niet moet.
Tot slot: geef je kinderen de ruimte om zichzelf te ontwikkelen en stuur bij waar nodig. Want, opvoeden en voorleven doe je met vallen en opstaan.
Uit onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut blijkt dat ruim een kwart van de ouders van kinderen van 0 tot 18 jaar zich zorgen maakt over de opvoeding, het gedrag of de ontwikkeling van hun kinderen. Een kindercoach / kindercoach HSP adviseert over dit soort vraagstukken.
