Het gaat niet goed met de mentale gezondheid van de Nederlandse jongeren. Dat blijkt uit verschillende onderzoeken die in 2021 zijn uitgevoerd. De mentale gezondheid van jongeren staat -zelfs meer dan die van de rest van de bevolking!- flink onder druk.
Onderzoeken CBS
Zo blijkt uit de jaarlijkse gezondheidsenquête van het CBS dat in de eerste helft van 2021 een kwart van de 18- tot 25-jarigen psychisch ongezond is. Dat is een stijging van 10 procentpunt ten opzichte van de jaren vóór corona. Toen lag het percentage steeds rond de 14%. Het CBS monitort sinds 2001 de geestelijke gezondheid van Nederland. In 2021 heeft het statistiekbureau extra aandacht besteed aan de mentale gevolgen van de coronacrisis.
Het belevingsonderzoek van het CBS onderschrijft de eerdere bevindingen. Bijna de helft (47%) van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar vindt dat de coronacrisis hun leven in de eerste maanden van 2021 negatief heeft beïnvloed. Jonge mensen missen de leuke dingen in het leven, zoals stappen en met vrienden optrekken. Tot slot voelt meer dan de helft van alle schoolgaande jongeren vaker stress tijdens de coronapandemie. Voornamelijk over hun opleiding.
Grootschalige monitor Trimbos, RIVM en GGD
Nog alarmerender zijn de uitkomsten van de eerste Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten onder ruim 28.000 studenten. Dit onderzoek is uitgevoerd tijdens de derde coronagolf in 2021 door het Trimbos-Instituut, het RIVM en GGD GHOR Nederland. Toen was er een avondklok, volgden studenten online les en was de horeca dicht.
In dat onderzoek komt naar voren dat meer dan de helft van de studerende jongeren (51%) psychische klachten ervaart zoals angst en somberheid, ruim een kwart (26%) geeft aan levensmoe te zijn en denkt soms liever dood te zijn. Verder voelt zo’n 80% zich soms eenzaam, ervaren bijna alle studenten stress (97%) en ruim de helft (62%) heeft veel stress. Bij 53% komt dat door de coronacrisis, maar een nóg grotere groep (72%) wijt de stress aan de studie. Zo geeft zo’n 76% aan last te hebben van prestatiedruk.
Over het middelengebruik staat in de monitor dat flink wat studenten een overmatige (11%) of zware drinker (27%) zijn, 13% gebruikt xtc en 9% lachgas. Voorts lijkt cannabis behoorlijk ingeburgerd, want één op de drie rookt het weleens en 8% doet het wekelijks.
Invloed coronacrisis mentale gezondheidsklachten
Volgens de onderzoekers is het aannemelijk dat de klachten van de jonge generatie deels samenhangen met de coronapandemie. Maar ook zonder het corona-effect zijn de cijfers zeer zorgwekkend. Daarbij komt dat de uitkomsten in lijn te zijn met eerdere onderzoeken naar het psychische welzijn van jonge mensen vóór de coronacrisis. Corona heeft het alleen uitvergroot, stellen de onderzoekers.
Al een flink aantal jaren ervaren studerende jongeren namelijk een flinke druk. Onder andere vanwege de prestatiegerichte maatschappij, het bindende studieadvies in het hoger onderwijs en het leenstelsel. De lat ligt hoog. Het is belangrijk om te presteren en graag een beetje snel. Dat geeft een enorme druk en zorgt niet voor niets voor stress en prestatiedruk. Aandacht voor de problematiek is belangrijk, want uit wetenschappelijke studies is bekend dat 75% van de psychische problemen ontstaat voor het 24ste levensjaar. Voortijdig signaleren en er werk van maken helpt consequenties voor de toekomst voorkomen.
Aanpak mentale welzijn jongeren
In reactie op de diverse onderzoeksresultaten hebben onder andere universiteiten extra studentenpsychologen aangenomen om de mentale gezondheid van jongeren te bevorderen. Daarnaast wil het kabinet met onderwijsinstellingen, studenten en studenten(sport)verenigingen komen tot ‘een brede en samenhangende aanpak’. Hierin moet zowel preventie als vroegtijdig signalering en begeleiding van studenten met problemen een plek krijgen. Bovendien zullen er stappen worden gezet om het middelengebruik onder studenten terug te dringen.
Wil jij jongeren begeleiden? Word jongerencoach!
Bronnen:
