Wie kan oprecht zeggen dat hij/zij geen last heeft van stress? Jij? Bofkont! De overgrote meerderheid van ons heeft helaas last van onze drukke samenleving met al haar verplichtingen, werkdruk, informatieoverload, zorgen, lawaai, milieuvervuiling, giftige stoffen en allerlei angsten. Daarnaast is er vaak te weinig ontspanning om de zaak in evenwicht te houden.
De functie van stress
Stress is op zich prima; het houdt ons scherp. Alertheid en scherpte was nodig toen we nog jagers/verzamelaars waren en we onderweg een sabeltandtijger tegenkwamen, maar dat kwam niet iedere dag voor. Als ik verhalen lees over afgelegen bevolkingsgroepen die ouder dan 100 jaar worden op een menu van hoofdzakelijk abrikozen dan denk ik altijd: “Ja, ja, en hoeveel stress hebben deze oudjes in hun gemeenschap?” Waarschijnlijk een stuk minder dan bij ons. Dus of abrikozen nou het wondermiddel is tegen veroudering?
De stresshormonen
Wat ons alert en scherp maakt bij stress zijn twee hormonen: adrenaline en cortisol. Adrenaline ken je vast wel, zo’n boost energie als je opeens bedenkt dat je sleutels nog in de auto zitten terwijl je de deur dichtgooit, of als je je kind kwijt bent in een drukke winkelstraat. Adrenalinestoot! Alles gaat op scherp. Het lichaam stelt zich in op overleven. Prima reactie, maar dat moet niet te lang duren, want adrenaline sloopt je lichaam heel snel. Daarom wordt er direct na de adrenalinestoot een hoeveelheid cortisol afgegeven. Dit zorgt voor een verhoogde bloedsuiker die je energie geeft voor een wat langere periode, energie die je nodig hebt voor de actie die van je wordt gevraagd.
Een probleem ontstaat als je lichaam te vaak en te lang cortisol moet aanmaken, doordat je te lang stress ervaart. Daar zijn we fysiek niet op gebouwd. Teveel en langdurige stress is een aanval op onze gezondheid. Cortisol breekt eiwitten af om bloedsuiker te kunnen maken. Deze brandstoffen wordt eerst gehaald uit onze lever en spieren, maar als de voorraad onvoldoende is ook uit onze huid, haren en nagels. Vandaar dat je huid, nagels en haren te lijden hebben onder langdurige stress. Je eet ze als het ware op!
Cortisol slaat buikvet op voor slechte tijden
Teveel cortisol zorgt ervoor dat het teveel aan voedsel dat je niet gelijk kunt verbruiken als energie, wordt opgeslagen als buikvet. Een mooi voorraadje brandstof in de oertijd, maar tegenwoordig wil je dit natuurlijk niet. Hoge niveaus van cortisol zorgen er ook voor dat je slecht slaapt waardoor je sneller ouder wordt. Slecht slapen betekent namelijk te weinig aanmaak van groeihormoon, de nachtelijke onderhoudsmonteur van je cellen.
Alsof het niet genoeg is zorgt stress er ook nog voor dat je vaak meer gaat eten, je last krijgt van stemmingswisselingen en depressieve buien en dat je immuunsysteem wordt aangetast. Op den duur kunnen je bijnieren, waar het cortisol wordt aangemaakt, uitgeput raken en maken ze helemaal geen energie meer aan. Dan ben je dus letterlijk opgebrand: burn-out. Dan kan het lang duren voor je er weer helemaal bovenop bent. Ik spreek uit ervaring.
Het ultieme anti-stressadvies
Heb je nog meer redenen nodig om ervoor te zorgen dat je stress onder de duim houdt? Er zijn vele, vele wegen naar een stressvrij Rome. Ik wil me hier nu even beperken tot mijn gouden Powertip-tegen-teveel-stress: oefen jezelf iedere dag in -nee- leren zeggen. Vooral vrouwen vinden dat soms moeilijk. Als je 's avonds in bed ligt, laat dan je dag nog even de revue passeren en bedenk waar je eigenlijk nee had moeten zeggen. Waar zei je mond -ja- terwijl je hart eigenlijk -nee- zei? Met andere woorden: waar ben je over je grenzen gegaan? Leer je grenzen trekken, zoek hierbij hulp als je dit nodig hebt. Vroeg of laat gaat je lichaam haar grenzen trekken en dan ben je echt veel verder van huis. Leer het dus. Zo snel mogelijk! Je lichaam zal je er dankbaar voor zijn.
Heb je stressklachten en wil je hier eens met iemand over praten? Dan kun je hier een coach zoeken bij jouw in de buurt. Wil je mensen helpen die kampen met stressproblemen, overspannen zijn of zelfs in een burn-out terecht zijn gekomen? In de opleiding Stress en Burn-out Coach leer je oorzaken, gevolgen en oplossingen van stress te begrijpen en toe te passen.
