Gelukkig zijn in je relatie en toch overspel? Dat klinkt tegenstrijdig. Want, ga je vreemd? Dan moet je thuis wel ongelukkig zijn. Dat is de algemeen heersende gedachte. Maar, klopt dat wel? Volgens de vermaarde Amerikaanse relatietherapeut Esther Perel komt ontrouw in de beste relaties voor. Hoezo? In de TED Talk ‘Waarom gelukkige koppels vreemdgaan’, die wereldwijd door miljoenen mensen is bekeken, geeft Perel antwoord.
Perel sprak de afgelopen 10 jaar met diverse stellen van wie de relatie aan gruzelementen lag door vreemdgaan. Je zou dan denken dat deze mensen ongelukkig waren in hun relatie. Maar, dat is niet zo. De meeste mensen die Perel sprak waren geen notoire vreemdgangers of zoals zij zegt: “chronische recidivisten”. Het zijn juist vaak mensen die overtuigd monogaam zijn. Op zijn minst aan hun partner, aldus Perel.
Rijst de vraag: Waarom plegen gelukkige stellen dan overspel? Eigenlijk heeft het niets te maken met hoe gelukkig of ongelukkig je bent in je relatie. Het heeft veel eerder met jezelf te maken, stelt Perel. Zij zegt: “In het hart van een affaire vind je vaak het verlangen. Het hunkeren naar een emotionele band. Vrijheid, autonomie en intense seksualiteit.” En wat blijkt? Een affaire vloeit vaak voort uit de wens om iets van jezelf dat je verloren bent terug te vinden. Bijvoorbeeld je levenslust van weleer.
Ook dood en vergankelijkheid leven vaak in de schaduw van een verhouding, is de ervaring van Perel. Bijvoorbeeld het overlijden van een ouder of slecht nieuws bij de dokter. Dat roept vragen op als: Is dit alles? Moet ik nog 25 jaar verder? Zal ik dat ooit nog eens voelen? Om de dood op afstand te houden, de doodsheid te verdrijven et cetera kunnen dus ook vreemdgaan in gang zetten. Daarom stelt Perel ook: “Verhoudingen gaan minder over seks dan over verlangens.” Immers? Ga je vreemd? Dan heb je het gevoel dat je leeft.
Nog een ander aspect dat volgens Perel meespeelt bij het vreemdgaan, is de drang tot zelfontplooiing. In de moderne, individualistische maatschappij is het ons goed recht onze verlangens na te streven. Je recht op geluk, aldus Perel. “Mensen scheiden niet omdat ze ongelukkig zijn, maar omdat ze gelukkiger willen worden.”
Daarnaast heeft overspel tegenwoordig een veel grotere impact dan vroeger, constateert Perel. “Toen het huwelijk nog een economische instelling was, bedreigde ontrouw onze economische basis. Maar nu het huwelijk een romantische aangelegenheid is, bedreigt het onze emotionele basis.” Waarom? Omdat vaste partners tegenwoordig een eindeloze lijst behoeften moeten vervullen. Van minnaar, beste vriend, vertrouweling en emotioneel maatje tot intellectueel gelijke en beste vader of moeder. Wordt een van beiden verliefd op een ander? Dan vertelt die ontrouw dus dat je niet die ene ware bent. Of zoals Perel zegt: “Overspel is een inbreuk op het romantische ideaal. Het is het ultieme verraad. Ontrouw verbrijzelt de grootste ambitie van de liefde. Tegenwoordig is de impact traumatisch, want het bedreigd ons zelfgevoel.” Ofwel: het is een crisis.
Daarbij komt dat een affaire in het digitale tijdperk volgens Perel “de dood door duizend messteken is”. Hoezo? De bewijzen van ontrouw vind je niet via een verdwaald bonnetje in een broekzak of een beetje lipstick op een kraag. “De bewijzen vind je op een dag gewoon op de telefoon van je partner: honderden berichten, uitgewisselde foto’s, geuite verlangens…”
Het verraad van vreemdgaan snijdt diep, maar het is te genezen, zo is de ervaring van Perel. “Het is een feit dat de meeste stellen na een verhouding bij elkaar blijven.” In haar praktijk zag Perel dat de nieuwe chaos tot een nieuwe orde kan leiden. “Mensen gaan na het overspel vaak veel diepere gesprekken aan. Zijn eerlijker en meer open dan daarvoor. Partners die eerst seksueel onverschillig waren ervaren ineens een wellust waarvan ze niet weten waar die vandaan komt. De angst voor het verlies wakkert het verlangen weer aan en maakt plaats voor een nieuwe waarheid.”
In de opleiding Relatiecoach leer je alles over relatiedynamieken en hoe je mensen begeleidt met relatieproblemen. Wil je kijken of dit wellicht iets voor jou is? Download dan hieronder de gratis proefles Relatiecoach.