Gehechtheid, wat houdt dat in?
Gehechtheid ofwel hechting is de aangeboren behoefte van een kind om zich te binden aan zijn ouder of verzorger. Die hechting is evolutionair bepaald en is een van de menselijke oerinstincten. Dit ontdekte de Engelse psychiater John Bowlby in de jaren vijftig vorige eeuw en dat heeft hij vervolgens verwerkt in zijn beroemde hechtingstheorie.
Een pasgeborene is immers volkomen hulpeloos en afhankelijk van zijn ouders. Het heeft verzorging en bescherming nodig om te overleven. Dankzij aanwezige biologische reflexen weet een baby vanaf de geboorte de ouder aan zich te binden. Door te huilen als het honger heeft, vast te grijpen, kraaiende geluidjes te maken, naar ze te lachen enzovoort. Stap voor stap ontwikkelt zich zo de band tussen ouder en kind. Vrijwel ieder kind heeft aan het einde van het eerste levensjaar een hechtingsband met zijn ouder of verzorger opgebouwd.
Maar waarom is die hechting zo belangrijk?
Gehechtheid en het belang ervan
Hechting is belangrijk, omdat het van invloed is op de sociale en emotionele ontwikkeling van een kind. Daarbij komt dat de hechting oftewel hechtingsstijl uit de kinderjaren de basis vormt voor alle andere relaties in het leven. Van partner, goede vrienden en collega’s tot naaste familie en kinderen.
Veilige gehechtheid
Krijgt een kind de juiste zorg, aandacht, liefde en bescherming van een ouder in de eerste levensjaren? Dan bouwt het een gezonde emotionele band op met de ouders. Het weet dat de ouders er onvoorwaardelijk zijn, voelt zich geaccepteerd en heeft zelfvertrouwen. Vervolgens kan het goed omgaan met stress en tegenslagen, is sociaal vaardig en weerbaar. Een gezond gehecht kind vindt zichzelf dus de moeite waard en heeft een positieve kijk op zichzelf en anderen.
Onveilige gehechtheid
Geeft een ouder een kind te weinig liefde en/of aandacht? Word het niet gezien of geaccepteerd zoals het is? Of krijgt een kind de ene keer veel aandacht en wordt het later weer genegeerd? Dan bestaat de kans dat een kind een onveilige hechtingstijl ontwikkelt. Het kind kan dan onder andere kampen met een gebrek aan (zelf)vertrouwen, moeite hebben met intimiteit, bang zijn voor afwijzing, zich afzonderen óf juist vastklampen aan anderen, last hebben van bindings- en/of verlatingsangst. De mate waarin onveilige hechting iemand parten speelt, hangt af van de ernst. Echter, feit is dat een (zeer) onveilige gehechtheid in relaties nogal eens tot problemen kan leiden.
Gevolgen hechting op intieme relaties
Bekend is dat iedereen op zoek is naar verbondenheid en zich emotioneel wenst te hechten. Toch is dat niet altijd even gemakkelijk. Want een hechtingsstijl bepaalt nogal eens met wie iemand een intieme relatie aangaat.
Veilige hechting
Wie veilig gehecht is, voelt zich doorgaans zelfverzekerd in de liefde en is niet bang voor intimiteit. Durft bovendien op anderen te vertrouwen, vertrouwt zichzelf en is niet bang om verlaten te worden of alleen te zijn.
Angstig-obsessieve hechting
Iemand die angstig-obsessief gehecht is ontbeert zelfvertrouwen en klampt zich vast aan een partner. Te lang blijven hangen in een ongezonde relatie, jaloezie, een ander claimen en verlatingsangst zijn kenmerkend voor deze hechtingsstijl.
Angstig-vermijdende hechting
Dit hechtingstype kent een laag zelfvertrouwen en vertrouwt anderen ook nauwelijks. Wil zich wel graag binden, maar durft dat niet. De angst om door de mand te vallen of een ander tot last te zijn, is groot. Een angstig-vermijdend hechtingstype heeft nogal eens een zogenaamde 'aantrekken en afstoten' relatie.
Afwijzend-vermijdende hechting
Iemand met een afwijzend-vermijdende hechtingstijl heeft eigenlijk nauwelijks of geen behoefte aan intimiteit. Ook vinden ze het vervelend gedachten en gevoelens te delen. Eigenlijk zijn ze liever alleen dan met een ander samen.
Kortom, is er in de eerste levensjaren sprake van een veilige hechting? Dan is iemand als volwassene prima in staat een stabiele en fijne relatie op te bouwen. Verloopt de hechting niet goed of is deze zelfs zeer onveilig? Dan heeft dat nogal eens een negatieve impact op intieme relaties op latere leeftijd. Overigens, uit onderzoek blijkt dat een onveilige hechtingsstijl met veel liefde, geduld en eventueel therapie in een veilige gehechtheid kan veranderen.
Hechtingsstijlen is een van de onderwerpen die tijdens de opleiding Relatiecoach aan bod komt.
