Om te begrijpen hoe stress management werkt, is het belangrijk kennis te nemen van de fysiologie van een stressreactie. Een prikkel die stress oproept (een stressor) veroorzaakt in het lichaam een hele reeks aan gebeurtenissen. Allereerst maakt het lichaam verschillende stresshormonen aan, namelijk cortisol, adrenaline en noradrenaline. Cortisol komt vrij in de bijnierschors en zorgt dat het lichaam voldoende energie heeft om op bedreigende situaties van buitenaf te reageren. Die energie komt in het bloed in de vorm van glucose. Cortisol zorgt dat glucose uit de spieren beschikbaar komt en in het bloed terechtkomt. Daarmee zorgt stress dus voor afbraak van spieren, een zeer nadelig effect voor sporters. Zodra het lichaam in gevaar is, wordt de afweer van het lichaam geremd en zo komt alle energie beschikbaar om met de stressreactie te kunnen omgaan.
Adrenaline en noradrenaline zorgen dat de hartslag hoger wordt en de ademhaling zich verdiept. Zo is het lichaam helemaal klaar om een grote inspanning te leveren: vechten of vluchten. Het lichaam verhit en gaat zweten zodat het afkoelt om oververhitting te voorkomen. Het begin van stress management is dan ook het herkennen van de prikkels die een stressreactie veroorzaken. Zo leer je de reactie van het lichaam te herkennen en begrijpen.
Stress versus ontspanning
Voortdurende stress is slecht voor het lichaam. Het breekt spieren af, de afweer neemt af en het hart draait overuren. Zo raakt het lichaam uiteindelijk uitgeput. Gelukkig is er een mechanisme in het lichaam dat precies het tegenovergestelde doet: ontspannen. Van dat mechanisme wordt bij stress management dan ook veelvuldig gebruik gemaakt.
Een ontspanningsreactie zorgt voor de aanmaak van het hormoon endorfine. Endorfine wordt aangemaakt als je iets fijn vindt. Vrijwel alle positieve ervaringen zorgen ervoor dat er endorfine in het bloed komt. Endorfine zorgt dat de hartslag verlaagt en dat de ademhaling rustiger wordt. Bovendien remt endorfine de werking van cortisol en komt het lichaam tot rust en voel je je ontspannen.
Die ontspanning is goed, want daarmee komen de lichaamsprocessen tot rust en kan het lichaam zich herstellen. Zo kunnen bijvoorbeeld de afweer en de stofwisseling zich herstellen voor een betere weerstand. Je kunt deze ontspanning zien als een soort van herstelwerkzaamheden, waarbij beschadigd weefsel, zoals spieren die door cortisol zijn afgebroken, weer kunnen worden hersteld. Een stressreactie is in feite een uitputtingsslag op je lichaam. Het is dus van belang dat het lichaam voldoende rust en ontspanning krijgt om voldoende weerstand op te bouwen tegen stress.
Stress management leert je omgaan met stress
Met behulp van stress management kun je leren ontspannen in tijden van rust. Stress management is dus timemanagement én ontspanningstherapie. Daarnaast is het ook enigszins een vorm van psychotherapie, omdat je ook anders leert denken. Door je gedachten om te buigen en stressvolle gedachten te vermijden, voorkom je dat je hersenen een stressreactie opwekken. Dat is naast ontspanning dan ook het tweede doel van stress management: stressreacties voorkomen. Dat kun je doen door het anders indelen van je tijd, door positief te denken, nee te leren zeggen als het je te veel wordt en je leven verstandig in te delen. Zo kun je voorkomen dat je hersenen een situatie als stressvol ervaren. Daarmee voorkom je dat cortisol, adrenaline en noradrenaline de regie in je lichaam overnemen, met alle negatieve gevolgen van dien. Zo heb je, in tijden van echte stress, genoeg reserves over.
Wil je mensen helpen die kampen met stressproblemen, overspannen zijn of zelfs in een burn-out terecht zijn gekomen? In de opleiding Stress en Burn-out Coach leer je oorzaken, gevolgen en oplossingen van stress te begrijpen en toe te passen.
Wil je werken aan duurzame inzetbaarheid binnen een bedrijf of organisatie om zo een bijdrage te leveren aan een vitalere werkomgeving met aandacht voor stressreductie? Dan is de opleiding Vitaliteitsadviseur wellicht iets voor jou. Meer informatie over vitaliteitsadviseur en duurzame inzetbaarheid.
