Langdurige stress is schadelijk voor het lichaam. Massage lijkt daarop een positief effect te hebben en kan dus een nuttige therapie zijn voor mensen met stressklachten. Hoewel wetenschappelijk onderzoeken niet allemaal eenduidig zijn en elkaar soms tegenspreken, zijn er toch verschillende effecten van massage op stress aan te wijzen.
Vermindering cortisol
Sommige onderzoeken laten zien dat massage de hoeveelheid cortisol in het bloed kan laten afnemen. Omdat dit hormoon een belangrijke rol speelt bij de langetermijneffecten van stress, zoals de afname van het immuunsysteem en een constante hoge bloeddruk. De afname van cortisol werd bevestigd bij een onderzoek naar Zweedse massage: daarbij bleek niet alleen de hoeveelheid cortisol in het bloed te zijn afgenomen, maar er was ook een duidelijke toename van afweercellen. Ook het antidiuretisch hormoon (ADH) was afgenomen; dit hormoon speelt onder andere een rol in agressief gedrag. Zweedse massage zorgt dus voor een betere afweer en minder stress en agressie.
Tegenwicht
Een tweede effect van massage is dat het zorgt voor stoffen die tegenwicht bieden aan de schadelijke effecten van cortisol, het stresshormoon. Dat gebeurt onder andere doordat bij massage het hormoon oxytocine wordt aangemaakt, beter bekend als het knuffelhormoon. Dit hormoon maakt het lichaam aan in reactie op aanraking. Dit hormoon heeft precies het tegenovergestelde effect als cortisol: het verlaagt de hartslag en bloeddruk, de spieren ontspannen terwijl de doorbloeding in andere organen toeneemt, waardoor ook de spijsvertering – die door cortisol sterk wordt onderdrukt – weer goed op gang komt. Oxytocine verhoogt ook de pijndrempels en remt angst. Zo worden ook de psychische problemen bij stress, die vaak voor een toename in stress zorgen, geremd. Zo kan massage helpen om uit de negatieve spiraal van chronische stress te komen.
Bij regelmatige massage blijkt het positieve effect dat hierboven beschreven is, weken aan kan houden.
Rust en ontspanning
Niet alleen oxytocine zorgt ervoor dat massage helpt tegen stress. Ook het feit dat je bij een massage even niets anders aan je hoofd hoeft te hebben. Bij ontspanning en het doen van dingen die je fijn vindt, maak je geluksstoffen in je hersenen aan, zoals dopamine en endorfine. Ook die stoffen doen de effecten van cortisol (deels) teniet. Die stoffen komen overigens niet alleen vrij tijdens een massage, maar ook bij andere ontspannende bezigheden: sporten, lekker eten of zomaar buiten zitten genieten van een glas wijn. Het lijkt juist in tijden van stress tijdverspilling. Maar de effecten die ontspanning heeft op het lichaam zijn uiteindelijk winst: de gevolgen van stress nemen even af, waardoor je weer helderder kunt denken en je lichaam weer beter functioneert.
Empathie en spiegelneuronen
Ook mentaal kan massage een zeer positief effect hebben bij mensen die last hebben van stress. Dit heeft te maken met het feit dat mensen met stress vaak moeite hebben met zelfacceptatie. Terwijl zelfacceptatie belangrijk is bij het omgaan met stress: je maakt daardoor meer positieve stoffen in het lichaam aan en minder stresshormoon, waardoor je gezonder blijft.
Dat een massage de zelfacceptatie kan vergroten, komt door een mechanisme wat we spiegelneuronen noemen. Uit onderzoeken blijkt dat de houding van een masseur invloed heeft op de effecten van massage voor de cliënt. Een massagetherapeut die een accepterende, respectvolle en empathische houding heeft (vereisten ook voor effectieve psychotherapie), kan iets van die houding overbrengen op zijn cliënt. Omdat mensen nu eenmaal geneigd zijn om zich te ‘spiegelen’ met een ander. Regelmatige omgang met iemand die zich empathisch opstelt naar jou toe, die je op een prettige manier aanraakt, zou kunnen stimuleren om diens houding over te nemen.
Massage en stress
Kortom, massage helpt op verschillende manieren stress te verminderen. Allereerst door ontspanning te bieden, maar ook doordat massage de aanmaak stimuleert van stoffen die precies het tegenovergestelde effect hebben als stress. Hoewel het daarbij nog sterk de vraag is of het cortisolniveau zelf ook direct geremd wordt, zijn de mechanismen die het effect van stress remmen wel heel duidelijk. Daarnaast speelt massage dus mogelijk een rol bij zelfacceptatie, wat een positief effect op het denken en daarmee op stress kan hebben.
Wil je zelf een heerlijke dag beleven met veel massages en nieuwe inzichten? De cursus De 6 aanrakingen is zowel voor professionele masseurs en coaches als voor mensen die gewoon uit interesse voor de 5 elementen en/of shiatsu meedoen. Wil je meer leren over stress en burn-out? Bekijk dan de opleiding Stress-en burn-out coach.
