De natuurkwaliteit Warmte
Een actief extravert type (Warmte) kan zowel een cholericus als een sanguinicus zijn. De kwaliteit Warmte staat immers in het midden van deze twee typen. Echter extravert gedrag (Warmte) bij een sanguinicus uit zich anders dan bij een cholericus. Het verschil is dat een sanguinicus juist meegaat met anderen en het gevoel van anderen meevoelt (Vocht). Een cholericus is zakelijker op zijn doel gericht en niet zozeer op wat andere mensen daarvan vinden (Droog). Kortom, doet hij het voor zichzelf (voor zijn zaak, voor zijn idee van wat juist is of verstandig) of voor anderen (omdat de ander het zo belangrijk vindt, of omdat het zo hoort in ‘de maatschappij’ of omdat hij erbij wil horen, of omdat hij het zielig voor de ander vindt). Hoe meer hij met anderen rekening houdt (Vocht), hoe meer sanguinicus en hoe meer hij het zakelijk (Droog) bekijkt, hoe meer een cholericus.
De natuurkwaliteit Koude
Een rustig introvert type (Koude) kan zowel een flegmaticus als een melancholicus zijn. Het verschil is dat een flegmaticus meer bezig is met zijn gevoel en een melancholicus meer met zijn verstand. Het gedrag van een flegmaticus zal meer bepaald worden door de sfeer (Vocht). Het gedrag van een melancholicus daarentegen zal eerder bepaald worden door de vastgelegde afspraken en regels (Droog).
De natuurkwaliteit Vocht
Een gevoelig meegaand type (Vocht) kan zowel een sanguinicus als een flegmaticus zijn. Een sanguinicus vindt het leuk om met anderen te communiceren en in de buitenwereld bezig te zijn. Een flegmaticus zit liever rustig thuis om tijd te nemen voor zijn gevoel d.m.v. meditatie, muziek, en dergelijke. Het verschil is de richting die men geeft aan het beleven van het gevoel. Is hij meer meevoelend naar een ander (Warm) of meer invoelend naar wat de ander met hem doet. (Koud). Bij deze differentiatie kun je ook kijken of het gevoel makkelijk naar buiten komt (Warm of Koud) en de hoeveelheid actie die je daarbij ziet (Warm of Koud).
De natuurkwaliteit Droog
Een verstandig gestructureerd type (Droogte) kan zowel een cholericus als een melancholicus zijn. Een cholericus valt echter op doordat hij extravert aanwezig is en actief probeert de ander van zijn mening te overtuigen. Een melancholicus zal onopvallender aanwezig zijn en rust in de tent brengen. Dit kan op meegaandheid lijken, maar hij zal bij zijn eigen mening blijven, ook al verdedigt hij 'm niet heftig ("ik heb gelijk, maar dat merken ze vanzelf wel"). Een cholericus lijkt in het algemeen zichtbaar heftiger en feller (Warm) en een melancholicus komt vaak bedachtzamer en rustiger (Koud) over.
Binnen een temperament kan iemand meer symptomen laten zien van de ene as, dan van de andere as. Dat betekent dat hij op de ene as verder van het midden verwijderd kan zijn, dan op de andere as. Zo kan een melancholicus heel Koud en een klein beetje Droog zijn; even Koud als Droog zijn of heel Droog en een beetje Koud zijn. Dit geldt ook voor de andere temperamenten. Binnen één temperament zijn dus verschillende gradaties op de assen te onderscheiden. Hiermee wordt ieder mens als een uniek wezen bepaald.
Om iemands temperament te bepalen zijn de beide assen onontbeerlijk. De assen helpen je om de verschillende uitingen van de temperamenten te kunnen begrijpen. Hierboven hebben we al aangegeven dat je het denkkader dynamisch moet toepassen. Immers iemand laat alle natuurkwaliteiten continue zien. Hoewel er altijd een voorkeur of een neiging is om vanuit een bepaalde kant te reageren zie je vaak als reactie weer symptomen naar de andere kant. Met andere woorden; op iedere beweging zie je ook een tegenbeweging ontstaan en iedere actie laat een reactie zien. De mens is een dynamisch geheel.
Wil je meer leren over vitaliteit? Neem dan een kijkje bij onze opleidingen en cursussen.
