Stilte lijkt een schaars goed te zijn geworden. De televisie, de radio, elektrische apparaten in de keuken, een rinkelend mobieltje: alleen al in huis is stilte vaak ver te zoeken. Ga je naar buiten, dan komen de geluiden van voorbijrazend auto’s, borende straatwerkers of renoverende buren je vaak tegemoet. We kennen weinig momenten waarop het stil is ons leven. Toch zijn steeds meer mensen op zoek naar stilte. Waarom? Wat doet stilte met je?
Geen storend geluid
Stilte is volgens de meeste mensen het ontbreken van geluid. Storend geluid, om preciezer te zijn. Het geluid van ruisende bomen of kabbelende beekjes ervaren we vaak als volledig natuurlijk en rustgevend. En naar die rust lijken we massaal te verlangen. Het aanbod van stilteretraites, stilteruns (in groepsverband zwijgend hardlopen) en stiltewandelingen groeit. In veel treinen vind je een stiltecoupé en sommige bedrijven richten ruimtes in als meditatiekamer. Een groot warenhuis in Londen heeft sinds vorig jaar zelfs een No Noise-afdeling en een Silence Room. Niet gek, als je bedenkt dat stilte eigenlijk een noodzaak is.
Stilte als noodzakelijke afwisseling
Dat stilte noodzakelijk is blijkt ook in de natuur. Daar is altijd een balans tussen activiteit en rust: de ene dag is het windstil, de volgende dag waait het en een paar keer per jaar woedt er een storm. Van alles wat. Maar in onze maatschappij lijkt het alsof het continu stormt. We zijn gewend aan veel prikkels, de hele dag door. De stilte is weg en daarmee de balans. En daar lopen veel mensen nu tegenaan. Chronische overbelasting wordt gezien als een van de belangrijkste oorzaken van een burn-out. En het continu blootstaan aan geluid uit de omgeving, zoals het geluid van verkeer, kan leiden tot slapeloosheid, een hoge bloeddruk en oorsuizen, zo blijkt uit onderzoek. Kortom, stilte lijkt een noodzakelijke afwisseling te zijn voor het lawaai om ons heen.
Wat doet stilte met je?
Maar stilte doet meer met je. Als je niet meer wordt afgeleid door geluiden uit je omgeving, kun je luisteren naar wat er in je is. Naar wat er zich in je hoofd afspeelt, bijvoorbeeld. Dat kan best confronterend zijn; dat is de reden dat mensen soms bang zijn voor stilte. Want dan komen de gedachten: wat wil je met je werk, met die relatie of met je leven in het algemeen? Hoe denk jij over jezelf en over anderen? Vragen waar je misschien liever niet over wilt nadenken, maar die je veel helderheid kunnen geven. Door jezelf te confronteren met stilte kun je weer grip krijgen op je eigen gedachten en op je eigen leven. Ook is alleen zijn met je gedachten een bron van creativiteit. Kunstenaars en schrijvers werken daarom vaak graag in afzondering. Door gebrek aan input van buitenaf heeft je denken geen houvast meer, waardoor je hersenen nieuwe verbindingen kunnen aanmaken. Zo kun je inzichten krijgen waar je anders niet op was gekomen.
De stilte in jezelf
Door de stilte in te gaan, kun je ook ruimte geven aan je gevoelens, aan emoties die naar buiten willen en verlangens die je hebt weggestopt. Niet denken, maar voelen. Zo kun je ervaren dat er een vrijheid is die voorbijgaat aan al je gedachten, aan het lawaai in je hoofd. Inzien dat je gedachten maar gedachten zijn en dat er even niets hoeft. Door te mediteren, je blik naar binnen te richten en je gedachten en gevoelens te observeren, zal na verloop van tijd een langere pauze ontstaan tussen je gedachten. En in de pauzes vind je stilte. Stilte in jezelf dus. Fysiek gebeurt er dan van alles. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat door meditatie de stresshormonen in ons lichaam afnemen, de spieren ontspannen en we een rustige ademhaling en meer rust in ons hoofd krijgen. Fijn én gezond!
Stilte loont
Die stilte in onszelf maakt ons bovendien beter bestand tegen lawaai. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen na drie maanden regelmatig mediteren gemakkelijker hun aandacht kunnen verdelen over prikkels uit de omgeving. Handig, want je hebt natuurlijk niet altijd invloed op de geluiden van buiten. Dus als je buurman weer eens een dagje gaat boren, je in de buurt van een drukke snelweg bent of in een lawaaiige kantoortuin werkt: je zult er beter tegen kunnen als je regelmatig naar binnen keert. Hoe meer je jezelf daarin traint, hoe beter het lukt om stilte altijd bij je te dragen. Lukt dat niet? Dan zijn er altijd nog stiltegebieden, stiltewandelingen en silence rooms. Of gewoon de natuur, waar je altijd stilte kunt vinden. Want of het nu van binnen of van buiten komt: stilte doet altijd iets met je. Stilte loont.
