Hoe om te gaan met dementie
Is de diagnose dementie bij je moeder gesteld? Dan dringt zich weldra de vraag op: hoe ga ik met haar communiceren? Bijgaand 7 ‘dementievriendelijke’ tips.
1. Informeer jezelf over wat dementie is
Dementie is een complexe ziekte waarbij de hersencellen langzaam afsterven. Ze kunnen 10 tot 15% in omvang afnemen. Het gevolg is dat de hersenen minder goed gaan functioneren en de dementerende steeds afhankelijker wordt van anderen. Wist je dat er maar liefst meer dan 50 verschillende vormen bestaan? De bekendste is de ziekte van Alzheimer. Weet welke vorm van dementie je dierbare moeder heeft. Hoe de aandoening verloopt, is per persoon en vorm anders.
2. Focus op wat nog wel kan
Bij dementie gaat het geheugen achteruit, krijg je taalproblemen, wordt denken moeilijk enzovoort. Daardoor lukken allerlei dagelijkse dingen op een bepaald moment niet meer. Accepteer dat en richt je op wat je moeder nog wel kan, de mogelijkheden. En geef haar daarvoor complimentjes. Dat is goed voor haar eigenwaarde. Vermijd dat ze dingen doet waarin ze faalt. Dat frustreert en is onnodig.
3. Maak contact met aandacht
Wie dementie heeft, krijgt op een gegeven moment moeite met het volgen van gesprekken. Wees je daarvan bewust. Ga dicht bij je moeder staan of zitten en maak oogcontact als je praat. Houd rekening met je mimiek, lichaamstaal en hoe je dingen zegt. Praat rustig en niet te hard. Beperk je tot één onderwerp en stel één vraag tegelijk. Maak korte zinnen en kies eenvoudige woorden. Pak de hand van je moeder vast als zij het fijn vindt. Laat haar dingen aanraken of ruiken als je ergens over praat. De kans is groot dat zij begrijpt wat je bedoelt. Ook foto’s van vroeger spreken meer aan dan woorden.
4. Stimuleer de zintuigen en hersenen
Zorg voor beweging die bij je moeder past. Ga even tuinieren, maak een ommetje, laat de hond uit et cetera. Vergeet niet haar op een passende manier uit te dagen. Speel een spelletje of maak een puzzel, zolang dat nog kan. Door de hersenen en zintuigen te stimuleren kun je het verloop van de ziekte vertragen. Natuurlijk moet je moeder dit ook willen.
5. Omgaan met dementerende moeder: blijf geduldig
Ook als je weer dezelfde vraag krijg of je moeder hetzelfde verhaal vertelt van toen, blijf dan geduldig en betrokken. Reageer niet geïrriteerd of boos. Laat je moeder in haar waarde. Geef rustig antwoord, luister liefdevol en stel eventueel een vraag. En vergeet zeker niet om met je moeder te lachen. Maak grapjes, houd het luchtig en heb plezier. Echter, doe niet alsof je vrolijk bent, want dat voelt iemand met dementie goed aan.
6. Verbeter nooit
Herkent je moeder je niet of ziet ze je voor iemand anders aan? Verbeter haar dan niet. Zeg ook niet: “Ik ben je dochter” en speel ook niet of je die ander bent. Blijf jezelf. Spreek haar aan met “mama” en doe zoals je altijd doet. Of als je moeder zegt dat ze naar haar moeder wil, reageer dan niet met: “Die is overleden”. Doe ook niet alsof ze nog leeft. Zeg iets in de trant van: “Ze was een lieve vrouw. Ze kookte lekker, hé?”. Of: “Wat zong ze mooi…”. Eigenlijk geef je het gesprek zo een duwtje in de juiste richting. Meestal volgt weldra het besef dat haar moeder er niet meer is.
7. Benoem en bevestig gevoelens
Omgaan met je moeder die dementeert, betekent ook ruimte geven aan haar gevoelens en emoties. Benoem het als je ziet dat zij blij, bang, boos of angstig is. Dus: “Ik zie dat je … bent”. En bevestig bijvoorbeeld dat het erg is als je dingen niet meer weet. Zeg niet: “Ik vergeet ook wel eens iets”. Dat werkt averechts. Help je moeder ook door haar handvatten aan te reiken. Hang een klok op, zodat zij grip op de tijd houdt. Maak bijvoorbeeld een kalender waarop je dagelijkse bezigheden zet of belangrijke gebeurtenissen. Laat je moeder dingen afstrepen als het gedaan is. Dat biedt houvast.
Wil je graag meer weten over omgaan met dementie bij ouderen? Dan is wellicht de opleiding Seniorencoach iets voor jou. Download de gratis proefles of woon een van de open dagen bij.
