Mindfulness in een notendop

Mindfulness is een populaire manier om tot rust te komen. Het is in feite een vorm van mediteren. Maar, anders dan bij meditatie, is het doel van mindfulness niet om je in jezelf te keren. Het doel is om je bewust te worden van het nu en alle ervaringen en sensaties die bij het nu horen. Het klinkt misschien vaag, maar je kunt er pas over oordelen als je het zelf hebt gedaan. De basis van mindfulness is niet moeilijk te leren. In dit artikel enkele basistips.

Het nut van mindfulness

Om mindfulness te kunnen begrijpen en toe te passen, moet je eerst het nut ervan begrijpen, want die noodzaak is er voor iedereen. We zijn namelijk vaak niet mindful, maar juist mindful-less bezig. Misschien lees je dit artikel wel zonder er echt met je gedachten bij te zijn. En hoe vaak eet je je bord niet leeg zonder er bij na te denken wat je eet? Veel mensen tekenen gedachteloos figuurtjes tijdens een gesprek of lopen zo gedachteloos rond dat ze zomaar ergens tegenop botsen.

En dan zijn er nog al die momenten dat we niet mindless zijn, maar wel druk met andere zaken. Zo kun je bij een sollicitatiegesprek meer bezig zijn met je uiterlijk (had ik mijn haar nu toch maar opgestoken! Ben ik niet veel te casual gekleed?) dan met de inhoud van de vragen die je gesteld worden. En je maakt je tijdens het eten drukker over de korte tijd die je nog hebt en alles wat je nog moet doen, dan om wat je eet. Zo kun je ook tijdens een toets of examen denken: had ik maar beter geleerd, had ik me maar beter voorbereid, in plaats van bezig te zijn met de vragen en er op dat moment het beste van te maken.

Kortom, we zijn vaak zo bezig met oordelen over onszelf, nadenken over wat we hadden moeten doen of wat er in de toekomst nog moet komen, dat we het moment zelf, het nu, niet bewust beleven. Dat kost ons concentratie en veroorzaakt stress en depressieve gedachten. Mindfulness heeft tot doel om je te leren meer in het nu te leven.

Leren leven in het nu

Een eenvoudig experiment om te ervaren wat mindfulness is, gaat als volgt: loop eens door je eigen woonplaats en bekijk die door de ogen van een toerist. Je komt misschien wel dagelijks langs die grote kerk, oude toren of bijzondere molen, zonder hem bewust te zien. Als je bewust om je heen kijkt en je bewust bent van je omgeving, zul je zien dat je veel nieuwe dingen ontdekt in die voor jou zo vertrouwde omgeving.

Je kunt de positieve effecten van mindfulness ook ervaren door het eten van een druif of rozijn. Je eet die dan niet, zoals je misschien gewend bent, terwijl je een boek leest, tv kijkt of een gesprek voert. In plaats daarvan probeer je alle sensaties van het eten van die rozijn of druif hardop te verwoorden. Het best kun je dat doen in een groep, zodat je elkaar op de verschillende sensaties kunt wijzen. Je beschrijft de smaak, de geur, maar ook de temperatuur, het gevoel van de druif op je tanden en het gevoel dat je erbij krijgt. Kortom, je probeert heel bewust bezig te zijn met de sensaties van dat moment, zonder je daarbij af te vragen of het raar is wat je voelt, ongewoon en of het wel past bij die druif. Je ervaart alleen maar, want dat is de essentie van mindfulness: het nu ervaren, zonder oordelen.

Mindfulness integreren in je leven

Bovenstaande oefeningen kunnen je helpen om het idee van mindfulness te begrijpen. Mindfulness is natuurlijk veel meer dan een oefening die je af en toe uitvoert. Het is een leefstijl, een automatische gedachte. Mindfulness is echter niet eenvoudig te integreren in je dagelijks leven. Je hebt waarschijnlijk het grootste deel van je leven niet gedacht volgens de regels van mindfulness; je hebt jezelf altijd overgegeven aan gedachten over verleden en heden, en hebt het nooit gemeden om kritisch naar jezelf en je omgeving te kijken. Deze patronen zitten diep ingesleten in je gedrag…

Mindfulness leren beheersen is een kwestie van veel oefenen. Probeer je regelmatig bewust te zijn van je gedachten. Waar gaan je gedachten over? Gaan ze over het nu of gaan ze over zaken waar je op dit moment toch niets aan kunt veranderen? Probeer je daarvan bewust te worden zonder te gaan oordelen. Denk dus niet: volgens de regels van mindfulness mag ik dit niet denken, dus ik doe het verkeerd. Die gedachte is op zich al niet mindful. Probeer die gedachte alleen maar te constateren, want leven in het nu betekent ook dat je je bewust wordt van je gedachten van dit moment. Als je je daarop blijft richten, zul je zien dat die gedachten vanzelf verschuiven naar het nu en zal mindfulness steeds meer een automatisme worden, een soort mindset.

Meer leren…

Natuurlijk leer je mindfulness niet door alleen dit artikel te lezen. Het is vooral een bewustwordingsproces, een proces waarin je groeit. Zo kun je, samen met anderen, leren om zelf in het nu te gaan leven, zodat je jezelf en je situatie beter kunt accepteren en een positievere levenshouding krijgt. Sonnevelt Opleidingen verzorgt de opleiding Trainer Mindfulness for Life en Trainer Mindfulness for Kids.