De persoonlijkheid is een georganiseerd en dynamisch geheel van karakteristieken die aan een persoon worden toegekend. Deze eigenschappen zijn samen bepalend voor de manier van reageren op bepaalde situaties, de manier waarop iemand denkt en de manier waarop iemand gemotiveerd zal raken. De psychologie die zich bezighoudt met de persoonlijkheid is de persoonlijkheidsleer.
Persoonlijkheid of karakter
De termen persoonlijkheid en karakter worden vaak te pas en te onpas door elkaar gebruikt. Toch bestaat er een wezenlijk verschil: persoonlijkheid is het unieke patroon van psychologische en gedragskenmerken waarmee een persoon zich onderscheidt van anderen. De persoonlijkheid is gevormd door onder andere opvoeding en de omgeving waarin men is opgegroeid. Het karakter wordt meestal beschouwd als de aanleg van een persoon is aangeboren en vrij onveranderlijk.
Stromingen in de persoonlijkheidsleer
Binnen de persoonlijkheidsleer zijn diverse stromingen die onderling uiteenlopen. De bekendste stromingen zijn de volgende:
de psychoanalytische benadering: deze door Freud ontwikkelde benadering, stelt dat de persoonlijkheid is gebaseerd op de strijd tussen de hedonische Id, het Superego en het reële ego. Volgens Freud maakt de mens in zijn persoonlijkheidsontwikkeling de volgende fases door: de orale , de anale , de fallische, de latente en de genitale fase.
de persoonlijkheidstypen van Jung: Jung stelt dat er vier psychologische functies zijn: denken, voelen, gewaarwording en intuïtie. Deze vier functies worden gecombineerd met de twee fundamentele houdingen introversie en extraversie. Met deze combinaties krijgt men de volgende persoonlijkheden: introvert/extravert denktype, introver/extravert gevoelstype etc.
The Big Five: deze moderne theorie is gebaseerd op de dispositionele benadering(zestien persoonlijkheidstrekken) en stelt dat er vijf vlakken van persoonlijkheidstrekken zijn, die mensen van elkaar onderscheiden of juist met elkaar kunnen worden vergeleken. Elke vlak heeft een tegenpool, waarop men, evenredig naar de andere pool, hoger of lager scoort. Deze dimensies zijn:
-
neuroticisme interne stabiliteit
-
extraversie introversie
-
openheid geslotenheid
-
consciëntieusheid laksheid
-
altruïsme egoïsme
Test je persoonlijkheid, wie ben jij?
Persoonlijkheidstests zijn ontworpen om de persoonlijkheidskenmerken van een persoon te analyseren. Het doel van de test is om ofwel een algeheel beeld van de 
persoonlijkheid te krijgen, ofwel om afzonderlijke kenmerken in beeld te krijgen. Vaak worden persoonlijkheidstests gebruik bij wervings- en selectiebureaus, loopbaanadvies en teambuilding .
Door ervaringen uit het dagelijks leven, is de persoonlijkheid voortdurend aan verandering onderhevig. Het karakter daarentegen is vrij onveranderlijk en bepaalt het temperament van een persoon. Persoonlijkheden zijn prachtig te typeren aan de hand van vele (soorten) tests en daarmee zijn ze productief in te zetten in het bedrijfsleven, waar specifiek geselecteerd kan worden op mensen met bepaalde competenties. Kortom, een persoonlijkheid staat als een huis!
Persoonlijkheden komen uitgebreid aan bod in de basisopleiding Persoonlijke Psychologie. In de opleiding Levenscoach wordt dieper ingegegaan op de persoonlijkheidsleer.
